Akreditif Nedir?

Akreditif, uluslararası ticaret işlemlerinde sıkça kullanılan bir ödeme yöntemidir. Bu yöntemde, alıcı (ithalatçı), bankasına belirli bir tutarda para yatırır ve satıcıya (ihracatçıya) ödeme yapılması için talimat verir. Banka, ihracatçıya ödeme yapmadan önce, sözleşme şartlarına uygun belgeleri (fatura, konşimento, sigorta poliçesi vb.) ibraz etmesini ister.

Akreditif, hem alıcı hem de satıcı için güvenli bir ödeme yöntemidir.

Alıcı için:

• Malların ödeme yapılmadan önce sevk edilmesini sağlar.
• Satıcının dolandırıcılık yapmasını engeller.
• Malların sözleşme şartlarına uygunluğundan emin olmasını sağlar.

Satıcı için:

• Alacağının güvence altına alınmasını sağlar.
• Ödemenin gecikmemesini sağlar.
• Alıcı ile karşı karşıya gelmekten kurtulmasını sağlar.

Akreditifin bazı temel unsurları şunlardır:

• Amir: Akreditifi açan ve ödemeyi taahhüt eden bankadır.
• Lehtar: Akreditiften yararlanan ve ödemeyi alacak olan satıcıdır.
• Belgeler: Satıcının ödeme alabilmesi için ibraz etmesi gereken belgelerdir.
• Tutar: Akreditifin kapsamındaki ödeme tutarıdır.
• Vade: Akreditifin geçerlilik süresidir.
• Şartlar: Akreditifin yerine getirilmesi için gerekli olan koşullardır.

Akreditifin çeşitli türleri de mevcuttur. En yaygın kullanılan türler şunlardır:

• Görüşte Ödeme Akreditifi: Satıcı, gerekli belgeleri ibraz ettiğinde ödeme hemen yapılır.
• Vadeli Ödeme Akreditifi: Ödeme, belirli bir vadede yapılır.
• Kabul Akreditifi: Banka, satıcının keşide ettiği poliçeleri kabul veya satın alır.
• Stand-by Akreditifi: Satıcının belirli bir yükümlülüğü yerine getirememesi halinde ödemenin yapılmasına ilişkin bir garantidir.

Akreditif Türleri Çeşitleri

1. Görüşte Ödeme Akreditifi:

• Satıcı, gerekli belgeleri ibraz ettiğinde hemen ödeme alır.
• En hızlı ve basit akreditif türüdür.
• Dolandırıcılık riskine karşı daha savunmasızdır.

Örnek: Bir Türk ithalatçı, İtalyan bir üreticiden mobilya ithal etmek istiyor. Görüşte ödeme akreditifi kullanılarak, ithalatçı bankasına ödemenin yapılması için talimat verir. İtalyan üretici, malları sevk ettikten ve fatura, konşimento ve sigorta poliçesi gibi belgeleri ibraz ettikten sonra, ithalatçının bankası anında ödemeyi gerçekleştirir.

2. Vadeli Ödeme Akreditifi:

• Ödeme, belirli bir vadede, genellikle malların tesliminden sonra yapılır.
• Görüşte ödeme akreditifine göre daha güvenlidir.
• Satıcının alacağını garanti altına alır.

Örnek: Bir Alman makine üreticisi, Türk bir firmaya tekstil makinesi satıyor. Vadeli ödeme akreditifi kullanılarak, Türk firma bankasına ödemenin makine tesliminden 90 gün sonra yapılması için talimat verir. Alman üretici, makineyi teslim ettikten ve fatura, konşimento ve sigorta poliçesi gibi belgeleri ibraz ettikten sonra, Türk firmanın bankası 90 gün sonra ödemeyi gerçekleştirir.

3. Kabul Akreditifi:

• Banka, satıcının keşide ettiği poliçeleri kabul veya satın alır.
• Genellikle ithalatçı tarafından satıcıya sağlanan bir finansman aracıdır.
• Satıcının nakit akışını kolaylaştırır.

Örnek: Bir Türk gıda şirketi, Brezilyalı bir meyve ihracatçısından portakal satın alıyor. Kabul akreditifi kullanılarak, Türk şirketi bankasına Brezilyalı ihracatçı tarafından keşide edilecek poliçeleri kabul etmesi için talimat verir. Brezilyalı ihracatçı, portakalları sevk ettikten sonra poliçeleri keşide eder ve Türk şirketinin bankası poliçeleri kabul ederek ihracatçıya ödemeyi gerçekleştirir.

4. Stand-by Akreditifi:

• Satıcının belirli bir yükümlülüğü yerine getirememesi halinde ödemenin yapılmasına ilişkin bir garantidir.
• Genellikle alıcı tarafından satıcıya sağlanan bir teminat aracıdır.
• Alıcıyı riskten korur.

Örnek: Bir Türk inşaat şirketi, Alman bir firmadan bir inşaat projesi için ekipman satın alıyor. Stand-by akreditifi kullanılarak, Türk inşaat şirketi bankasına Alman firmanın sözleşmedeki yükümlülüklerini yerine getirememesi halinde ödemeyi gerçekleştirmesi için talimat verir. Alman firma, ekipmanları zamanında teslim edemezse, Türk inşaat şirketinin bankası stand-by akreditifini devreye sokarak Türk inşaat şirketinin zararını tazmin eder.